Πτερίδειον το αέτειον – Pteridium aquilinum
Πτερίδειον το αέτειον
Pteridium aquilinum

Το πτερίδειον το αέτειον (Pteridium aquilinum) ή κοινώς η φτέρη είναι ένα πολυετές, φυλλοβόλο φυτό, με ύψος που φτάνει τα 120 εκατοστά. Σχηματίζει ισχυρό ρίζωμα, από το οποίο φύονται τα πολύ μεγάλα, σύνθετα φύλλα. Το έλασμα του κάθε φύλου χωρίζεται σε μέρη που ονομάζονται πτερίδια. Συνήθως τα φύλλα είναι τριπτεροειδή, με τους μίσχους να είναι τριχωτοί στη βάση τους. Χαρακτηριστικό του εν λόγω φυτού είναι ότι δε σχηματίζει άνθη, οπότε, ούτε καρπούς με σπόρους. Ωστόσο, αναπαράγεται με σπόρια που φέρονται σε σποριάγγεια, στο κάτω μέρος των πτεριδίων.

Η φτέρη ευδοκιμεί σε ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις και σε ελαφρώς όξινα, σταθερά υγρά, αλλά καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη. Ανέχεται τα φτωχά και άγονα εδάφη και μετά την πλήρη εγκατάστασή του και τα ξερά. Πρόκειται για είδος με επεκτατικές τάσεις, χάρη στο υπόγειο, ισχυρό του ρίζωμα, που επεκτείνεται έως και 6 μέτρα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συχνά ολόκληρες αποικίες. Μπορεί να αναπτυχθεί πολύ καλά και σε υψόμετρα και σε παραθαλάσσιες περιοχές. Ευνοείται, επίσης, από την επίδραση πυρκαγιών και όξινων εδαφών. Χρειάζεται έλεγχο για να μην ξεφύγει από τα επιθυμητά όρια εξάπλωσης. Συστήνεται να κλαδεύεται το χειμώνα. Δεν απειλείται, γενικά, από ασθένειες ή έντομα. Πολλαπλασιάζεται εγγενώς με τα σπόρια και αγενώς με διαίρεση του ριζώματος.

Η φτέρη φυτεύεται σε κήπους εξοχικών κατοικιών, αλλά και κοντά σε δάση για το χαρακτηριστικό και θεαματικό της φύλλωμα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις επεκτατικές της τάσεις. Τα ιδιαίτερα φύλλα της μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρόχειρη κατασκευή στέγης ή για συσκευασία φρούτων ή για δημιουργία στρωμνής κυρίως για αιγοπρόβατα ή άλλα ζώα. Η κατανάλωση των φύλλων της έχει φανεί πως μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο καρκινογενέσεων. Έχει διαπιστωθεί πως κυρίως το ρίζωμα και οι νεαροί βλαστοί του φυτού είναι τοξικοί. Επίσης, έχουν σημειωθεί περιστατικά θανάτων ζώων που κατανάλωναν συστηματικά τα φύλλα της, είτε από τη στρωμνή τους, είτε από έλλειψη άλλων τροφών, καθώς οι τοξικές ουσίες έχουν αθροιστικές ιδιότητες. Ταυτόχρονα, ερευνώνται και θεραπευτικές ιδιότητες των συστατικών της, όπως η αντιοξειδωτική, δίνοντας ώθηση προς περαιτέρω μελέτες για πιθανές εφαρμογές στη φαρμακευτική και την ιατρική επιστήμη.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.