Ροδιά
Ροδιά
Punica granatum

Η ροδιά (Punica granatum) είναι ένας φυλλοβόλος, πολυετής, έως και αιωνόβιος θάμνος, που μπορεί να διαμορφωθεί και σε μονόκλωνο δέντρο. Έχει καταγωγή από τη σημερινή περιοχή του Ιράν και το ύψος της μπορεί να κυμανθεί από 1,5 έως και τα 6 μέτρα. Σχηματίζει φύλλα μικρά, λεία, γυαλιστερά, λογχοειδή, αντίθετα, αρχικά κοκκινωπά και στη συνέχεια πράσινου χρώματος. Η ανθοφορία ξεκινά το Μάιο, μετά την εμφάνιση των φύλλων, σχηματίζοντας πανέμορφα, μεγάλα, καμπανοειδή, άοσμα, πορτοκαλοκόκκινου ή και λευκορόδινου χρώματος, ανάλογα την ποικιλία. Τα πέταλα μοιάζουν σαν τσαλακωμένο τσιγαρόχαρτο και οι στήμονες στη βάση παραμένουν, δημιουργώντας τη γνωστή κορώνα του ροδιού. Στο κέντρο τους φέρουν τους πολυάριθμους στήμονες. Διακρίνονται σε άγονα, σε ερμαφρόδιτα και σε έναν ενδιάμεσο τύπο που οδηγεί σε μειωμένη καρπόδεση. Ο καρπός είναι ώριμος από τον Αύγουστο έως το Νοέμβριο, ανάλογα την ποικιλία και τις συνθήκες και είναι μία σαρκώδης ράγα, σχεδόν σφαιρικού σχήματος, με τον κάλυκα στην κορυφή, προερχόμενος από τα σέπαλα. Ο φλοιός έχει συνήθως βαθύ κόκκινο, αλλά μπορεί να έχει και λευκοπράσινο ή λευκοκίτρινο χρώμα, το οποίο όμως δε σχετίζεται και με την ποιότητα του εσωτερικού, εξαρτάται απλά από την ποικιλία. Εσωτερικά περιέχει πολυάριθμα χυμώδη σποράκια ανοιχτού λευκού-ροζ έως βαθύ κόκκινου χρώματος.

Η ροδιά ευδοκιμεί σε τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Μπορεί να ανεχτεί από πολύ χαμηλές   (-12ο C), έως και πολύ υψηλές θερμοκρασίες (άνω των 44ο C), με τις αντίστοιχες, βέβαια, επιπτώσεις στην παραγωγικότητα του επόμενου έτους. Σε ζεστούς χειμώνες, μάλιστα, ενδέχεται να μη ρίξει τα φύλλα της, πράγμα, ωστόσο, μη επιθυμητό από τους καλλιεργητές. Ανέχεται διαφόρων τύπων εδάφη, αλλά προτιμά τα βαριά και αργιλώδη, με καλή αποστράγγιση. Χρειάζεται προσοχή στις απότομες διακυμάνσεις εδαφικής υγρασίας, καθώς κάτι τέτοιο, κυρίως πριν και κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης, οδηγεί σε σχίσιμο των καρπών, με επακόλουθη υποτίμηση του προϊόντος. Μπορεί να προσβληθεί από έντομα ή μύκητες, με λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές επιπτώσεις για το φυτό ή την παραγωγή. Η ροδιά πολλαπλασιάζεται με σπόρο και εμβολιασμό, ή πιο εύκολα με μοσχεύματα σκληρού ξύλου, με φυλλοφόρα μοσχεύματα ή με παραφυάδες, ενώ και η ιστοκαλλιέργεια αποτελεί μέθοδο παραγωγής νέων φυτών.

Η ροδιά αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα φυτά που καλλιεργήθηκε από τον άνθρωπο. Έχει πλούσια ιστορία από όλο τον κόσμο και πολλούς ενδιαφέροντες μύθους που αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα και τους συμβολισμούς του, κυρίως για τύχη, αφθονία και αιώνια ζωή. Καλλιεργείται κυρίως για τους χυμώδεις καρπούς της, ενώ αποτελεί και από μόνη της στολίδι, κυρίως όταν είναι ανθισμένη ή έχει τους ώριμους καρπούς πάνω της. Υπάρχουν, βέβαια, και μόνο καλλωπιστικές ποικιλίες. Το ρόδι συνηθίζεται πολύ να στολίζεται στα σπίτια, κυρίως την Πρωτοχρονιά, οπότε και ταυτίζεται με την ευτυχία και την αφθονία. Ο καρπός που παράγεται χρησιμοποιείται κυρίως ως φρούτο, για χυμό, στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική και την ποτοποιεία. Ακόμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το βάψιμο υφασμάτων, χάρη στην περιεκτικότητα τανινών στη φλούδα του. Χάρη στην πληθώρα ευεργετικών ιδιοτήτων, κυρίως λόγω των φαινολικών συστατικών, βρίσκει εφαρμογή στην παρασκευή φαρμάκων και καλλυντικών. Οι σύγχρονες μελέτες είναι πολλές και αυξάνονται συνεχώς, προσπαθώντας να αποδείξουν τις ιαματικές δράσεις που διαθέτουν τα εκχυλίσματα από τα διάφορα τμήματα του φυτού, όπως καρποί, φύλλα, κορμός, ρίζες, άνθη, όπως αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.